Zwišzek Harcerstwa Rzeczypospolitej
12 lutego 1989 r., podczas trwajšcych wówczas obrad okršgłego stołu, w Kociele więtego Andrzej w Warszawie spotkało się przeszło 50-ciu instruktorów z całej Polski. W trakcie zebrania zdecydowali się na odważny krok, postanowili powołać niezależnš od ZHP-56 i jednoznacznš ideowo organizację - Zwišzek Harcerstwa Rzeczypospolitej. Wolę powołania ZHR potwierdzili swym podpisem prawie wszyscy uczestnicy spotkania. 25 lutego 1989 r. odbyło się zebranie założycielskie Na zebranie to przybyło do kocioła w. Zygmunta w Warszawie kilkuset instruktorów z terenu całej Polski. Powołano Zwišzek Harcerstwa Rzeczypospolitej.
Już w dniach 1-2 kwietnia 1989 r w Sopocie odbył się I Walny Zjazd ZHR, na którym uchwalono pierwszy statut. Przewodniczšcym ZHR został wybrany hm. Tomasz Strzembosz, a naczelnikiem hm. Krzysztof Stanowski. Rozpoczšł się okres budowania organizacji. Do ZHR-u przystšpiła duża częć rodowisk Ruchu Harcerskiego Rzeczypospolitej, liczne drużyny niezależne i bractwa skautowe.
Na II Walnym Zjedzie ZHR we Wrocławiu dokonano podziału Zwišzku na dwa piony Organizację Harcerek i Organizację Harcerzy.
Latem 1991 roku ZHR był współorganizatorem (obok ZHP r. zał. 1918, ZHP poza granicami Kraju i SHK "Zawisza") Jubileuszowego Zlotu 80-lecia Harcerstwa w Olsztynie k/Częstochowy. Było to spotkanie historyczne i przełomowe. Po raz pierwszy od 1935 r. spotkali się polscy harcerze ze wszystkich stron wiata, mieszkajšcy w Polsce, na Zachodzie, ponieważ ich rodzice trafili tam z Kresów przez Syberię i Bliski Wschód, i ci którzy dalej mieszkajš na dawnych Kresach!
W dniu 3 padziernika 1992 r. odbył się Nadzwyczajny Zjazd ZHR na którym doszło do zjednoczenia z ZHP-1918, (decyzję o wznowieniu działalnoci ZHP w oparciu o statut z 1936 r. podjęli 19 marca 1989 r. instruktorzy krakowscy). W dniach 24-27 lutego 1993 r. odbył się III Walny Zjazd ZHR, a pierwszy po połšczeniu obu organizacji. Na Zjedzie hm. Tomasz Strzembosz został wybrany Honorowym Przewodniczšcym ZHR. Na przewodniczšcego Zwišzku wybrano hm. Wojciecha Hausnera, który kierował zwišzkiem przez dwie kolejne kadencje. Od 1995 r. do dzi funkcję przewodniczšcego pełni druh Feliks Borodzik i to jemu przypadł zaszczyt wprowadzenia Zwišzku w drugie dziesięciolecie działalnoci. Na przełomie 1992/1993 r. do ZHR-u przystšpiła działajšca w Polsce południowo-zachodniej Polska Organizacja Skautów. a w 1996 r. szczep Morena w Gdańsku. W 1998 r. do ZHR-u przystšpiły rodowiska Polskiej Organizacji Harcerskiej, a ostatnio deklarujš chęć włšczenie się w struktury Zwišzku drużyny Harcerstwa Polskiego. Wyranie możemy zaobserwować jednoczenie się ruchu harcerskiego wokół ZHR-u.
Niewštpliwie epokowymi wydarzeniami w historii ZHR-u były dzień 13 sierpnia i dzień 30 sierpnia 1996 r. Pierwszy to dzień Zawierzenia ZHR-u Matce Bożej, którym ZHR okrelił jednoznacznoć w służbie Bogu, Polsce i blinim. 30 sierpnia w samo południe, w Castel Gandolfo w Sali Szwajcarów prawie sto instruktorek i instruktorów stanęło na oficjalnej audiencji przed obliczem namiestnika więtego Piotra. Spotkanie trwało przeszło godzinę i było gestem ze strony Papieża, który między swoje obowišzki chciał wcisnšć to spotkanie. ZHR-u Ojciec więty przyjšł złocony krzyż harcerski oraz honorowe tytuły Harcerza Rzeczypospolitej i harcmistrza.
Gdy powstał Zwišzek Harcerstwa Rzeczypospolitej natychmiast w jego strukturach zaczšł funkcjonować Referat Wschód. Instruktorzy Referatu, realizujšc opracowany przez hm. Wiesława Turzańskiego program służby harcerskiej na Wschodzie zaczęli odradzać polskie harcerstwo na dawnych Kresach Rzeczypospolitej. Już w 1989 roku udało się im sfinalizować pierwsze wizyty polskiej młodzieży z Litwy, Łotwy i Ukrainy na obozach harcerskich w Polsce. We wrzeniu 1990 r. na "Little East Jamboree"- zlocie zorganizowanym przez Referat Wschód ZHR spotkali się przedstawiciele polskiego harcerstwa ze skautami łotewskimi, litewskimi, węgierskimi i ukraińskimi! W 1994 roku instruktorom Referatu udało się zorganizować pierwszy wspólny wyjazd reprezentacji harcerzy z Litwy, Łotwy, Ukrainy i Białorusi na V wiatowy Zlot Harcerstwa Polskiego do Wielkiej Brytanii.
Do osišgnięć instruktorów Referatu Wschód należy zaliczyć zbudowanie od podstaw Zwišzku Harcerstwa Polskiego na Litwie, odtworzenie struktur Harcerstwa Polskiego funkcjonujšcych oficjalnie w ramach Skautingu Łotewskiego, legalnie zarejestrowanych drużyn Harcerstwa Polskiego na Ukrainie - dzi jak przed osiemdziesięciu laty najdynamiczniej się rozwijajšcych, jawnie działajšcych jednostek organizacyjnych na Białorusi.
Trudno nie wspomnieć dzi tych, którzy wnieli największy wkład w budowanie Zwišzku. Pierwszego Przewodniczšcego druha Tomasza Strzembosza, pierwszego naczelnika druha Krzysztofa Stanowskiego, pierwszej Naczelniczki Harcerek druhny Bogusi Pasieki-Butkiewicz, przewodniczšcego Kapituły Harcmistrzowskiej ZHR druha Ryszarda Brykowskiego, druhów Wiesław Turzańskiego i Jacka Zauchy pomysłodawców naszej służby na Wschodzie. Dali poczštek tego, co inni z czasem rozwinęli.
Po latach od zdemontowania ustroju totalitarnego istnieje w Polsce niezależna od administracji państwowej i jakichkolwiek sił politycznych społeczna organizacja harcerska Zwišzek Harcerstwa Rzeczypospolitej. Jest organizacjš niezależnš w stopniu, w jakim nie był nawet niezależny funkcjonujšcy w II Rzeczypospolitej ZHP. Przez lata ukształtowała się nie tylko struktura organizacyjna, powstały również więzy braterstwa łšczšce ludzi z różnych stron Polski. ZHR stał się wartociš.
| 12 lutego 1989 r. | - powstanie ZHR |
| 1-2 kwiecień 1989 r. | - I Walny Zjazd ZHR w Sopocie |
| wrzesień 1990 | - "Little East Jamboree" Olsztynie k/Częstochowy |
| 8-18 sierpień 1991 | - Jubileuszowy Zlot 80-lecia Harcerstwa w Olsztynie k/Częstochowy |
| 3 padziernik 1992 r. | - Nadzwyczajny Zjazd ZHR w Warszawie, zjednoczenie z ZHP-1918 |
| 24-27 luty 1993 r. | - III Walny Zjazd ZHR, |
| 3-10 wrzesień 1993 | - Biała Służba na Litwie i Łotwie |
| 25 lipiec - 6 sierpień 1994 | - udział reprezentacji polskich harcerzy z Litwy, Łotwy, Ukrainy i Białorusi i Polski na V wiatowy Zlot Harcerstwa do Wielkiej Brytanii. |
| 13 sierpień 1996 | - Akt Zawierzenia ZHR |
| 30 sierpień 1996 | - audiencja przed obliczem papieża Jana Pawła II |
| 26 lipiec - 2 sierpnia 1997 | -Zlot Skautów Bałtyckich |
Opracował: hm Roman Wróbel