"RzeŸnia numer pięć"

Ksišżkę tę podrzucił mi jeden z druhów jako pozycję obowišzkowš, momentami ociekajšcš absurdem, dalekim od tworzenia spiżowych pomników rozprawieniem się z wojennym bagażem doœwiadczeń. Autor - w czasie wojny żołnierz armii amerykańskiej - przeżył jako jeniec wojenny alianckie bombardowania Drezna, bombardowania o mocy większej od bomb atomowych zrzuconych na Hiroszimę i Nagasaki. Jak sam przyznał, do napisania ksišżki opisujšcej te przeżycia przymierzał się przez 30 lat, musiał jednak wiele się nauczyć, by móc właœciwie podejœć do własnych przeżyć. W rezultacie powstała (że się posłużę słowami autora) ksišżka "krótka i popaprana, bo o masakrze nie sposób powiedzieć nic inteligentnego".

I takš ksišżkš "RzeŸnia nr 5" w rzeczywistoœci jest. Przeplatajš się w niej wštki współczesne ze wojennymi, przeżycia bohaterów ze wspomnieniami autora. Główny bohater - człowiek o bardzo wštpliwym stanie zdrowia psychicznego - dzięki kontaktom z... kosmitami posiadł właœciwy stosunek do swoich wojennych przeżyć dzięki zgłębieniu fenomenu poruszania się w czasie, zaœ autor często powraca do historii jednego ze swoich wojennych towarzyszy, również jeńca wojennego ocalałego z masakry, a rozstrzelanego kilka dni przed końcem wojny za... kradzież czajnika w gruzach Drezna. Absurd wojny miesza się z szarš egzystencjš dnia codziennego, tworzšc niepowtarzalnš mieszankę absurdu z realnoœciš.

Okładka ksišżki informuje, że jest ona lekturš uzupełniajšcš dla klas IV liceum. Nie zetknšłem się z niš w czasie nauki ja, nie słyszałem też, aby została uwzględniona w programie nauczania przez któregoœ ze skarżyskich nauczycieli. Chyba szkoda, chociaż z drugiej strony może to i lepiej, znajšc dziwne podejœcie znanych mi uczniów (harcerzy i nie tylko), którzy wytworzyli sobie schmatyczny odruch, iż lektura szkolna ciekawš ksišżkš być nie może.

Pozwolę sobie zacytować fragment ksišżki, który urzekł mnie jako kwintesencja jej antywojennego przesłania. Główny bohater (ten od kosmitów) œni w hotelu film o wojennych bombardowaniach. Nieznane ręce uczyniły jednak coœ dziwnego z taœmš i film zostal puszczony od tyłu. Tak więc:

Czyż każda wojna nie powinna być odtwarzana przy pomocy takiego projektora?

Z ksišżki tej jeszcze pozostał mi charakterystyczny cytat, używany odtšd przeze mnie w kontaktach z "wtajemniczonymi". Bardzo często autor opisujšc rozmaite koleje losu swoje bšdŸ swoich bohaterów, niejednokrotnie bardzo tragiczne, podsumowuje je stoickim "zdarza się...". Przydaje się to również w naszych, "lekkich" czasach.

Różne rzeczy w końcu się zdarzajš...

Tytuł:	RzeŸnia numer 5
Autor:	Kurt Vonnegut