"Zawisza"

„Zawisza” („Z”), człon Szarych Szeregów skupiajšcych najmłodszych harcerzy (12-15 lat), powołany formalnie 3.XI.1942 ( w wielu rejonach Polski mimo poczštkowych zakazów istniał już wczeœniej). Inicjatorem, pierwszym organizatorem i komendantem „Z” na terenie Warszawy był harcmistrz S. Mirowski „Bolek”.

Program „Z” kładł duży nacisk na naukę szkolnš (każdy zawiszak musiał uczyć się w szkole lub na tajnych kompletach) i na wychowanie fizyczne (gimnastyka, ćwiczenia sportowe, wycieczki) oraz na specjalne elementy w grach ( umiejętnoœci kolporterów, gońców, łšczników). Poza tym „Z” realizował normalny program harcerski. W walce konspiracyjnej („Dziœ”) zawiszacy nie brali udziału. „Z” rozwijał się żywiołowo, stajšc się pod koniec wojny w wielu regionach kraju najliczniejszym członem Szarych Szeregów. Ominęły „Z” większe aresztowania i represje (œwiadczy to o umiejętnoœciach konspirowania się i o dyscyplinie). Szczególnie silne organizacje „Z”, poza Warszawš, powstały w Krakowie (pod komendš harcmistrza K. Lisickiego „Liska”), w Choršgwi Mazowieckiej: we Włochach pod Warszawš, Milanówku, Błoniu, Wołominie, Garwolinie, Łowiczu, w Choršgwi Łódzkiej oraz w Wilnie (pod komendš harcmistrza K. Pietraszkiewicza „Konrada”).

W powstaniu warszawskim zawiszacy pełnili służbę pomocniczš. Komendantem służby pomocniczej był harcmistrz P. Górecki „Kuropatwa”, jeden z pierwszych komendantów „Z” w Warszawie; on też objšł komendę nad Harcerskš Pocztš Polowš.